Graaf Wichmanlaan 37 Bussum

Hartog Joseph Pos
Paramaribo 16 augustus 1884 – Sobibor 4 juni 1943

Martha Pos-Elzas
Winterswijk 27 maart 1890 – Sobibor 4 juni 1943

Hartog Joseph Pos is op 16 augustus 1884 in Paramaribo geboren. In juli 1903 wordt hij als student in Amsterdam ingeschreven. In september 1907 rond hij de studie in Utrecht af, eind november 1908 keert Hartog Joseph terug naar zijn geboorteland.
In 1910 wordt hij in Hoorn geregistreerd als tandarts. Na zijn huwelijk in 1913 met Martha Elzas, dat in juli 1913 in Winterswijk wordt gesloten, vertrekt ook Martha naar Hoorn. Op 1 april 1914 krijgt het echtpaar Pos-Elzas een zoon, die de naam Herman krijgt.

In de Nieuwe Hoornsche Courant van 29 augustus 1927 staat onder het kopje ‘vertrokken’: Hartog J. Pos en gezin, Ned. Israël. naar Bussum, Graaf Wichmanlaan 37. Hartog vestigt zich daar als tandarts.

Advertentie in de Gooi en Eemlander van 10 september 1927

Als Bussum ‘Jodenvrij’ gemaakt wordt moet het gezin Pos naar Amsterdam vertrekken. Het krijgt daar eind januari 1943 woonruimte in de Sloestraat en een paar maanden later de Paardekraalstraat 6. Op het kaartje uit de cartotheek van de Joodse Raad van Hartog Joseph staat dat hij met zijn vrouw Martha Elzas op 26 mei 1943 in kamp Westerbork is geregistreerd. Bij Hartog staan de aantekeningen ‘gespert wegens functie, tandarts’ en dat hij voor de Joodse Raad in Amsterdam verbonden was aan de medische afdeling van de Raad. Martha was apothekersassistente.

Op 26 mei 1943 is het echtpaar Pos – Elzas in Amsterdam opgepakt en naar kamp Westerbork gestuurd. Die dag vonden in de hoofdstad grote razzia’s plaats. Kort na aankomst in Westerbork moeten ze op 1 juni klaar staan voor transport. De trein die deze dag vertrekt brengt 3006 mannen, vrouwen en kinderen naar Sobibor. Na aankomst zijn 81 mensen uitgezocht voor werk in Dorohucza. Van hen heeft één man de werkkampen overleefd, Jules Schelvis. Wie niet voor werk is aangewezen is in de gaskamers van Sobibor vermoord, waaronder Hartog Joseph Pos en Martha Elzas.

Bron: Arolson Archives, Joods Monument, Delpher, stadsarchief Amsterdam, Westfries archief

Deze steentjes zijn gelegd door stichting Instandhouding Joods Erfgoed Gooi & Vechtstreek